Fizjoterapia bólowa w ciąży

Jak zniwelować ból kręgosłupa w czasie ciąży?

Fizjoterapia jako alternatywa dla farmakologii.

Przyczyny bólu kręgosłupa w ciąży

Ciąża jest fizjologicznym stanem dla kobiety, podczas którego w jej organizmie zachodzą różnorodne zmiany hormonalne, anatomiczne i czynnościowe. Zmienia się postawa ciała, dostosowując się tym samym do nowej sytuacji. Kręgosłup, musi znosić dodatkowe obciążenia związane z przyrostem masy ciała, przodopochyleniem miednicy oraz przesunięciem środka ciężkości do przodu i w dół. W celu zrównoważenia przodopochylenia miednicy, zwiększa się lordoza w odcinku lędźwiowym, co pozwala na odchylenie tułowia ku tyłowi. Poza tym dochodzi również do zwiększenia kifozy piersiowej, dodatkowo pogłębianej przez powiększające się piersi. W czasie ciąży powstają dysfunkcje stawowe, więzadłowe i mięśniowo-powięziowe, które są najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych odcinka
lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa i miednicy. Wg badań dolegliwości bólowe kręgosłupa dotykają blisko 80% kobiet w ciąży. Najwięcej kobiet podaje, że zaczęły odczuwać ból dolnego odcinka kręgosłupa już w II trymestrze ciąży.[2]W ciąży część mięśni, w ciele kobiety, ulega rozciągnięciu i osłabieniu, a pozostałe skróceniu i nadmiernemu napięciu. Nieprawidłowe napięcie mięśni oraz nadmiernie sklejona powięź może powodować powstawanie punktów spustowych, objawiających się znacznym bólem w obrębie zajętego pasma mięśniowego. Dlatego też, zaburzona praca mięśni w konsekwencji przyczynia się do powstania bólu zlokalizowanego głównie w obrębie kręgosłupa, obręczy miednicznej oraz kończynach dolnych. Pojawiające się dolegliwości bólowe są przyczyną problemów w codziennym funkcjonowaniu. W leczeniu dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa u kobiet w ciąży proponuje się stosowanie metod farmakologicznych, kinezyterapii, zabiegów fizykalnych i różnego rodzaju ćwiczeń, a także kinesiotypingu. Z oczywistych względów kobiety wolą unikać środków farmakologicznych i szukać innych sposobów walki z bólem. Naprzeciw tym problemom wychodzi fizjoterapia.

Aktywność fizyczna kobiet w ciąży

Ciąża o fizjologicznym, potwierdzonym przez lekarza ginekologa, przebiegu nie jest przeciwwskazaniem do ćwiczeń ruchowych. Aktywność fizyczna w okresie ciąży, oprócz wielu zalet dla organizmu ciężarnej kobiety, wpływa również na wydzielanie endorfin, przez co ma bardzo korzystny wpływ na stan psychiczny przyszłej matki. Zarówno gimnastyka grupowa jak i kinezyterapia indywidualna kobiet w ciąży powinna być prowadzona przez osoby doświadczone w pracy z kobietami w ciąży i znające mechanizm zmian, które u kobiety zachodzą tak, aby zapewnić pełne bezpieczeństwo dla kobiety i dziecka. Ćwiczenia nie mogą powodować reakcji bólowej oraz dyskomfortu fizycznego lub psychicznego u pacjentki. Wykonywane są ćwiczenia ogólno-kondycyjne, oddechowe, łącznie z nauką prawidłowego oddechu oraz relaksacyjne. Zasadnicze znaczenie odgrywają ćwiczenia mięśni dna miednicy, a także ćwiczenia równoważne i rozciągające. Aktywność fizyczna przynosi wiele korzyści min. wpływa na poprawę ogólnej wydolności fizycznej oraz nacelowana jest na wzmacnianie mięśni szczególnie potrzebnych podczas porodu i rozluźnianie tych, które są nadmiernie spięte, wpływa pozytywnie na dotlenienienie rozwijającego się dziecka, wzrasta sprawności układu krążeniowo-oddechowego, dzięki czemu kobieta czuję się sprawniejsza, codzienna aktywność jak np. zrobienie zakupów nie powoduje zadyszki. Skraca się I-wszy i II-gi okres porodu, następuje mniejsza utrata krwi oraz mniej urazowość krocza. Dodatkowo kobieta świadomie podchodzi do każdego etapu porodu, z mniejszym poziomem lęku niż kobieta nie ćwicząca. Dzięki temu dzieci rodzą się częściej w sposób naturalny i w lepszym stanie ogólnym. Bardzo istotnym dla kobiet jest fakt, że aktywność fizyczna wpływa również na zmniejszenie dolegliwości bólowych kręgosłupa, miednicy i kończyn. Według zaleceń trening zdrowotny ciężarnej powinien być powtarzany 3 razy w tygodniu lub częściej. Należy również pamiętać, że poza utrzymywaniem systematyczności w ćwiczeniach, czynnikiem warunkującym ich skuteczność jest poprawne wykonanie. W przebiegu ciąży niepowikłanej, podjęcie umiarkowanej aktywności fizycznej jest jak najbardziej wskazane, a przyszłe mamy powinny być zachęcane do uczestnictwa w spotkaniach organizowanych przez szkoły rodzenia lub innych zajęciach o profilu dostosowanym dla kobiet ciężarnych. Zalecane formy ruchu to min. spacer, pływanie, rower stacjonarny, gimnastyka dla kobiet w ciąży , joga i pilates (pod warunkiem, że profil zajęć jest przygotowany pod kątem ciąży zapraszamy do LaLoby).

Kinesiotyping

Kolejną metodą walki z bólem kręgosłupa w ciąży jest kinesiotaping. Jest to aplikacja w miejscu bólu, specjalnie przystosowanego do tego celu plastra, który zaprojektowano na wzór ludzkiej skóry. Jego rozciągliwość to 130-140%. Plastry te wykonane są z tkaniny bawełnianej, która pokryta jest z jednej strony akrylowym klejem nie powodującym uczuleń oraz podrażnień skóry. Plaster jest wodoodporny i przepuszczający powietrze. Reakcje alergiczne zdarzają się naprawdę rzadko. Ma szerokie zastosowanie kliniczne, działa min. przeciwbólowo (plecy, spojenie łonowe), przeciwobrzękowo ( kończyny dolne), wpływa tonizująco na mięśnie albo pobudzająco zależy od rodzaju aplikacji( rozejście mm. prostych brzucha) . Jest również stosowany na blizny po cc, aby zapobiegać zrostom i tworzeniu się bliznowców. Dlatego też, pojawiające się w czasie ciąży bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz obrzęki kończyn dolnych można skutecznie niwelować za pomocą metody plastrowania. Metoda ta jest bezpieczna i skuteczna, można ją stosować przez całą ciążę bez ryzyka dla kobiety i dziecka. Kinesiotaping rozwija się niezwykle dynamicznie znajduje więc zastosowanie zarówno w ciąży, jak i po ciąży. Wg. prowadzonych najlepsze efekty w przypadku bólów w ciąży odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, daje powiązanie tych dwóch metod czyli aktywności fizycznej oraz zabiegów „ plastrowania”. [3]

Masaż

Na szczególną uwagę w przypadku problemów bólowych kobiet w ciąży zasługuje masaż. Masaż i inne techniki, mające na celu rozciąganie mięśni oraz innych tkanek przykurczonych i o podwyższonym napięciu, działają relaksująco oraz znosi ból. Pozwala on zdecydowanie zmniejszyć dolegliwości ze strony kręgosłupa i grzbietu, a także zmniejsza napięcie kończyn dolnych i skutecznie niweluję obrzęki, działa odprężająco i relaksująco oraz poprawia kobiecie nastrój. Masaż kobiet w ciąży wykonywany jest w wygodnej dla kobiety pozycji, leżenia na boku, bądź pozycji siedzącej na krześle. Masaż wykonujemy od 3-8 miesiąca ciąży. Pierwsze 2 miesiące są bezwzględnym p/wskazaniem ze względu na tworzenie się łożyska i organogenezę. Poza tym w tym okresie kobieta często źle się czuję i doświadcza wymiotów co zdecydowanie uniemożliwia wykonanie masażu. [4] Połączenie masażu i ćwiczeń ruchowych dla kobiet w ciąży daje znakomite efekty jeśli chodzi o redukcję bólu odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Co więcej po zastosowaniu masażu, jednocześnie z ćwiczeniami ruchowymi, efekty przeciwbólowe utrzymują się o kilka godzin/dni dłużej niż po samych ćwiczeniach.

Materiały:
Do wglądu u autorki.